Bir qadın düşünün hansı ki, 2015-də Barak Obama tərəfindən Prezident “Azadlıq” ordeni ilə mükafatlandırılmış, 2016-cı ildə NASA astronavtı Leland D. Melvin tərəfindən “Gümüş Snoopy” mükafatına və NASA qrupunun “Müvəffəqiyyət Mükafatına” layiq görülmüş, 2019-cu ildə Prezident Donald Trump tərəfindən “Konqresin Qızıl” medalı ilə təltif edilmişdir. Bundan başqa o, 2016-cı ildə çəkilmiş “Gizli fiqurlar” filmində baş qəhrəman kimi təsvir edilmişdir və onun adı 2016-cı ildə BBC-nin “Ən nüfuzlu 100 qadın” siyahısına, 2021-ci ildə Milli Qadınların Şöhrət Zalına (The National Women’s hall of Fame (NWHF)) daxil edilmişdir.

İçinizdə “bu qadın kimdi, bu qədər mükafat və məşhurluğu qazanacaq nə edib?” sualını verdiyinizi təxmin edirəm. Elə isə bu suallarınızı cavablayım.
Bu qadın Katerine Johnsondur (1918-2020). Johnson Amerikalı Astrofizik, kosmik alim və riyaziyyatçı qadın idi. O, NASA işçisi kimi orbital mexanika hesablamaları ilə ABŞ-ın ilk və sonrakı ekipajlı kosmik uçuşlarının uğuru üçün kritik rol oynayan Amerikalı riyaziyyatçı olmuşdur. NASA-da və onun sələfində 33 illik kariyerası ərzində o, mürəkkəb əl hesablamaları ilə şöhrət qazandı və missiyaları yerinə yetirməkdə kompüterlərdən istifadəyə rəhbərlik etdi. Johnsonun NASA alimi kimi işləyən ilk afro-amerikalı qadınlardan biri kimi tarixi bir rolu da vardır.

Katerine Johnson olmasa idi nə olardı?

K.Johnsonun bir çox fəaliyyəti olmuşdur. Onlara: ilk amerikalı astonavt Alan Shepard və orbitdəki ilk Amerikalı John Glenn və Apollo Ay modulu üçün görüşmə yolları da daxil olmaqla Merkuri Layihəsi çərçivəsində kosmik uçuşlar üçün trayektoriyaların, buraxılış pəncərələrinin və təcili dönüş yollarının hesablanması aiddir. Yəni o olmasa idi, yuxarıda sadalanan hadisələrin heç biri gerçəkləşməzdi. Hətta gerçəkləşmiş maraqlı bir fakt da vardır ki, NASA ilk dəfə Jon Glenin Yer ətrafında orbitini hesablamaq üçün elektron kompüterlərdən istifadə edəndə rəsmilər Johnsonu kompüterin nömrələrini yoxlamağa çağırıblar; Bunu Glenn xüsusi olaraq ondan xahiş etmişdi və Johnson hesablamaları təsdiqləməsə uçmaqdan imtina etmişdi. “Gizli fiqurlar” filmində də bu fakt əks olunmuşdur. Bir sözlə 101 illik uzun həyat yolunda o, heç də kiçik olmayan işlər görmüşdür. O olmasa idi, bəlkə də Neil Armstronqun Ay`a ayaq basması və Yer`ə sağ-salamat geri dönməsi mümkün olmazdı. Bunlardan başqa o, Mars layihəsində kosmik gəminin qonşu planetə uçuş trayektoriyasını və onun səthinə eniş üçün lazım olan bütün hesablamaları böyük bir elmi məqaləsində yazaraq bizə ən böyük miraslarından birini qoymuşdur.

Nam non velit est. Sed lobortis arcu vitae nunc molestie consectetur. Nam eget neque ac ex fringilla dignissim eu ac est. Nunc et nisl vel odio posuere.

Vivamus non condimentum orci. Pellentesque venenatis nibh sit amet est vehicula lobortis. Cras eget aliquet eros. Nunc lectus elit, suscipit at nunc sed, finibus imperdiet ipsum. Maecenas dapibus neque sodales nulla finibus volutpat. Integer pulvinar massa vitae ultrices posuere. Proin ut tempor turpis. Mauris felis neque, egestas in lobortis et, sodales non ante. Ut vestibulum libero quis luctus tempus. Nullam eget dignissim massa. Vivamus id condimentum orci. Nunc ac sem urna. Aliquam et hendrerit nisl massa nunc.

Morbi pharetra porta consequat. Aenean et diam sapien. Interdum et malesuada fames ac ante ipsum primis in faucibus. Pellentesque dictum ligula iaculis, feugiat metus eu, sollicitudin ex. Quisque eu ullamcorper ligula. In vel ex ac purus finibus viverra. Maecenas pretium lobortis turpis. Fusce lacinia nisi in tortor massa nunc.

• Integer sit amet odio ac lectus imperdiet elementum.
• Praesent vitae lacus sed lacus ullamcorper mollis.
• Donec vitae metus ac felis vulputate tincidunt non et ex.
• In dapibus sapien at viverra venenatis.
• Pellentesque mollis velit id maximus finibus.

Proin ultricies nulla consectetur, sollicitudin dolor at, sollicitudin mauris. Maecenas at nunc nunc. Ut nulla felis, tincidunt et porttitor at, rutrum in dolor. Aenean id tincidunt ligula. Donec vitae placerat odio. Mauris accumsan nibh ut nunc maximus, ac auctor elit vehicula. Cras leo sem, vehicula a ultricies ac, condimentum vitae lectus. Sed ut eros euismod, luctus nisl eu, congue odio.

Nam non velit est. Sed lobortis arcu vitae nunc molestie consectetur. Nam eget neque ac ex fringilla dignissim eu ac est. Nunc et nisl vel odio posuere.

Aliquam eget maximus odio. Aliquam varius nisl ut leo fermentum, id fringilla magna tempus. Curabitur quis bibendum lorem, ut suscipit tellus. Morbi id dictum justo, et massa nunc. Mauris laoreet, neque et varius malesuada, justo neque consequat dolor, sit amet semper dui ligula commodo enim. Duis mauris magna, euismod in ante sed, laoreet faucibus elit. Nam euismod vulputate lorem, nec tincidunt lacus volutpat sit amet. In libero eros, dignissim vitae quam sed, maximus consectetur justo. Donec id orci eget odio convallis pellentesque. Quisque urna cras amet.Vivamus non condimentum orci. Pellentesque venenatis nibh sit amet est vehicula lobortis. Cras eget aliquet eros. Nunc lectus elit, suscipit at nunc sed, finibus imperdiet ipsum. Maecenas dapibus neque sodales nulla finibus volutpat. Integer pulvinar massa vitae ultrices posuere. Proin ut tempor turpis. Mauris felis neque, egestas in lobortis et, sodales non ante. Ut vestibulum libero quis luctus tempus. Nullam eget dignissim massa. Vivamus id condimentum orci. Nunc ac sem urna. Aliquam et hendrerit nisl massa nunc.

Vivamus non condimentum orci. Pellentesque venenatis nibh sit amet est vehicula lobortis. Cras eget aliquet eros. Nunc lectus elit, suscipit at nunc sed, finibus imperdiet ipsum. Maecenas dapibus neque sodales nulla finibus volutpat. Integer pulvinar massa vitae ultrices posuere. Proin ut tempor turpis. Mauris felis neque, egestas in lobortis et, sodales non ante. Ut vestibulum libero quis luctus tempus. Nullam eget dignissim massa. Vivamus id condimentum orci. Nunc ac sem urna. Aliquam et hendrerit nisl massa nunc.